Historia kościoła i parafii w Kuczynie (powiat wysokomazowiecki) sięga roku 1419, kiedy to pięciu braci z Gąsiorowa w ziemi łęczyckiej ufundowało w tej miejscowości drewniany kościół pw. św. św. Andrzeja, Wawrzyńca, Marii Magdaleny i Elżbiety. Samą parafię erygował zapewne w tym samym roku biskup włodzimierski Grzegorz z Buczkowa. Kuczyn jako miejscowość przez większość swojego istnienia znajdował się w granicach administracyjnych ziemi nurskiej. Po III rozbiorze Polski znalazł się w granicach departamentu białostockiego Prus Nowowschodnich, a po pokoju w Tylży na terytorium Księstwa Warszawskiego, później Królestwa Polskiego w Guberni Łomżyńskiej.
Dzisiejszy kościół kuczyński jest najpewniej czwartą w kolejności świątynią w tej miejscowości. Została ona wybudowana w latach 1888-1893, chociaż całość prac zakończyła się dopiero 1908 roku. Decyzja o budowie nowego kościoła zapadła krótko po pożarze z 7 kwietnia 1885 roku (Wielka Sobota), kiedy to ogień strawił poprzednie drewniane zabudowania sakralne. Projekt nowej świątyni autorstwa Jana Hinza został przekazany władzom guberni łomżyńskiej w 1886 roku, natomiast w lipcu 1888 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zezwoliło na rozpoczęcie prac przy budowie nowego kościoła. Pracami kierował inżynier powiatowy Stefan Kucharzewski, a nadzór sprawował inżynier gubernialny Adam Skowroński. Ostatecznie świątynia pw. Zmartwychwstania Pańskiego została konsekrowana w 1912 roku przez biskupa sejneńskiego Antoniego Karasia. Przetrwała dwie wojny światowe i w stanie niemal nienaruszonym, góruje (poprzez swoje położenie na wzniesieniu) nad okolicznym terenem. Jako jeden z niewielu kościołów jest widoczny niemal z każdej strony z odległości przynajmniej 5-7 km.
Kościół jest otoczony prostokątnym, o wiele starszym niż świątynia, cmentarzem przykościelnym. Cmentarz otacza ceglane, ażurowe ogrodzenie, w którym od strony północno-wschodniej znajduje się stara, murowana kostnica. Cmentarz przykościelny zawiera cenne XIX-wieczne nagrobki, w tym najstarszy, wykonany z żeliwa, w kształcie blisko czterometrowej kolumny Józefa hr. Starzeńskiego i jego żony Karoliny z 1831 r. z herbem Lis, zwieńczonym koroną hrabiowską. Innymi cennymi nagrobkami są: żeliwne krzyże Tomasza Brzoski oraz Franciszki Jurkowskiej. Na uwagę zasługuje również nagrobek z figurą NMP Jana Leśniewskiego zm. w 1860 r. W murze ogrodzenia wmurowane są tablice pamięci Urszuli Zieleniewskiej oraz niewielki, ale bardzo rozpoznawalny dziecięcy nagrobek Marii Walerii Kowalewskiej zm. w 1867 r.
Parafia kuczyńska była w znacznej mierze zamieszkała przez ludność pochodzenia szlacheckiego. Wśród nazwisk, również dawnych kolatorów kościoła, do dnia dzisiejszego występują takie nazwiska jak chociażby Lubowicki, Biały, Żebrowski, Piętka, Grodzki, Łuniewski czy Uszyński.
Oprac. i fot. Kamil M. Leszczyński
Opracowano na podstawie: Nasze dziedzictwo, t. I, Neogotyckie kościoły województwa podlaskiego, pod red. G. Ryżewskiego, Białystok 2017