Strona www.name.lomza.pl powstała w ramach autorskiego projektu dr Małgorzaty Krystyny Frąckiewicz realizowanego wraz z zespołem ze środków MNiSW w roku 2017 w Łomżyńskim Towarzystwie Naukowym im. Wagów w Łomży. Główną ideą projektu było ocalanie i przywracanie pamięci o dawnych mieszkańcach historycznej ziemi łomżyńskiej i mazowiecko-podlaskiego pogranicza, by kolejne pokolenia ich potomków miały podstawy do świadomego rozeznawania własnej tożsamości oraz godnego i efektywnego wykorzystania, ochrony i współtworzenia dziedzictwa, jakie przejęły. Ponadto jako misję traktujemy popularyzację wartości poszukiwań genealogicznych i duchowej oraz materialnej spuścizny przodków. Podstawę naszych badań stanowią historyczne nazwiska i nazwy miejscowe, które postrzegamy w kategorii tekstów kultury, swoistych kodów, czytelnych w kontekście historii i biografii.

W tym celu interdyscyplinarny zespół Laboratorium badań nad dziedzictwem kulturowym Mazowsza i Podlasia, działający w ŁTN im. Wagów, realizując kolejny projekt finansowany przez MNiSW w ramach programu „DIALOG”, prowadzi szeroko zakrojoną ekscerpcję źródeł rękopiśmiennych i drukowanych oraz tłumaczenie niektórych z nich, aby stworzyć ogólnie dostępną, monumentalną bazę onomastyczną, dokumentującą, zaświadczającą i opisującą dziedzictwo kulturowe i obrazującą tożsamość historycznej ziemi łomżyńskiej oraz mazowiecko-podlaskiego pogranicza, m.in. poprzez historię nazwisk i ich nosicieli. Celem jest tu przede wszystkim zgromadzenie w jednym miejscu rozproszonych materiałów źródłowych, które pozwalałyby na identyfikację osób i miejsc w kontekście czasu i rozmaitych sytuacji oraz zdarzeń, z uwzględnieniem walorów źródła i formy, w jakiej utrwalono treści opisujące ludzi i miejsca. Taki rejestr badawczy tworzy swoistą narrację, która otwiera ciekawą perspektywę poznania. Jest „opowieścią” dokumentalną, odtwarzającą w dość specyficzny sposób dzieje osób, społeczności lokalnych, środowisk kulturowych i zawodowych itp. Niekiedy tym danym towarzyszy przywołany tekst wspomnienia, czasem jakaś urzędowa informacja, dopełniając wiedzę o ludziach, zdarzeniach i miejscach oraz czasie, porządkującym obraz przeszłości.

Antroponimy, stanowiące kanwę systemu nazewniczego, wskazują np. na specyfikę łomżyńskich nazw osobowych i ich nosicieli, np. reprezentują nazwiska charakterystyczne dla mieszkańców Łomży i są m.in. odzwierciedleniem potencjału społecznego miast, miasteczek i osad i wsi, jego kultury, a tym samym zachowanego dziedzictwa. Stanowią one trwały ślad jego tożsamości. Jeśli odniesiemy się do antroponimów, jako jednostek językowych i swego rodzaju kodów kultury, które także dziś są elementami identyfikującymi współczesnych, potomków dawnych mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej i pogranicza mazowiecko-podlaskiego, żyjących na tym terenie w okresie od XV do XIX wieku, to widzimy konkretny obraz społeczeństwa, przedstawicieli różnych środowisk czy profesji, a tym samym docieramy do elementów konstytuujących tożsamość, tradycję i kulturę regionu.

Zmieniający się zespół badawczy ŁTN im. Wagów w Łomży systematycznie gromadzi materiał źródłowy do badań onomastycznych, historycznych, socjologicznych, genealogicznych. Nasza baza zawiera m.in. kilkadziesiąt tysięcy nazwisk i kilkaset tysięcy ich nosicieli, opisy miast i miasteczek, wsi, osad i majątków z badanego obszaru. Obecnie w naszej dyspozycji znajdują się informacje pozyskane m.in. z ksiąg metrykalnych parafii w Grabowie, Kobylinie Borzymach (XVII–XIX, Łomży (XVII–XIX w.), Ostrowi Mazowieckiej, Romanach, Rutkach-Kossakach, Szczuczynie, Wąsoszu, Wiźnie (XIX w.), Wysokiem Mazowieckiem (XVIII–XIX w.), Śniadowie, Zambrowie. Ostatecznie z czasem zostanie on udostępniony na stronie internetowej: www.name.lomza.pl jako element monumentalnego onomastykonu łomżyńskiego.

Podjęte w latach 2016–2024 działania badawcze, redakcyjne i popularyzatorskie mają na celu m.in. wskazanie potencjału poznawczego, jaki zawiera się w nazwisku jako fakcie historycznym, językowym i kulturowym.

Zachowane źródła, które można uznać także za podstawę do tropienia własnych korzeni, np. do prywatnych badań genealogicznych, lecz przede wszystkim do rozeznawania tożsamości osób i pogłębiania świadomości dziedzictwa, jakie zostało przejęte, dopełnione i przekazane przez przodków, stanowią bazę dla wszelkich dociekań. Stąd ich znacząca rola i pomysł na upowszechnianie w przestrzeni Internetu zawartego w nich materiału.

Do tego włączono również kolejne tomy edycji źródeł, m.in. pinkasów, pamiętników, kronik, spisów powszechnych czy ekscerpty z prasy łomżyńskiej oraz zapisy audio w ramach Łomżyńskiego Archiwum Historii Mówionej.

Małgorzata Krystyna Frąckiewicz

Pomysłodawczyni i kierownik autorskiego projektu, w ramach którego powstała strona www.name.lomza.pl; autorka wizerunku, moderator i redaktor naukowy strony.

Ur. w roku 1966 w Rutkach Kossakach, doktor nauk humanistycznych, językoznawca polonistyczny, badaczka i popularyzatorka nazwisk jako kodów kultury dawnych mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej i mazowiecko-podlaskiego pogranicza. W latach 1999–2023 adiunkt w Zakładzie Współczesnego Języka Polskiego UwB; niezależny naukowiec, realizatorka projektów badawczych i autorskich cyklów wydawniczych, popularyzatorka wiedzy.

Od roku 1997 członek Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów w Łomży, od r. 2014 członek zarządu ŁTN (pomysłodawczyni spotkań i warsztatów genealogicznych promujących nazwiska łomżyńskie jako element tożsamości i dziedzictwa kulturowego – form popularyzacji wiedzy); od roku 2007 członek Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej; od r. 2009 członek Społecznego Stowarzyszenia Prasoznawczego „Stopka” im. S. Zagórskiego w Łomży; od 2016 r. Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Łomży; od 2017 wiceprezes ŁTN im. Wagów.

Zainteresowania naukowe: antroponimia historycznej ziemi łomżyńskiej; nazwiska Żydów, prawosławnych i ewangelików jako dawnych mieszkańców miast i miasteczek oraz parafii diecezji łomżyńskiej; dialektologia (mowa mieszkańców regionu łomżyńskiego); przekaz językowy w kontekście kulturowym.


Wybrane publikacje

Monografie:

  1. Frąckiewicz M. K., Semantyka i składnia czasowników myślenia w łomżyńskich tekstach gwarowych, Łomża 2007.
  2. Frąckiewicz M. K., Stary cmentarz łomżyński. Śladami przeszłości i przyszłości. Ku pamięci, Łomża 2012.
  3. Frąckiewicz M. K., Nazwiska mieszkańców Łomży w kontekście językowo-kulturowym (XV–XIX w.), Łomża 2019; por. https://name.lomza.pl/2023/05/04/malgorzata-k-frackiewicz-nazwiska-mieszkancow-lomzy-xv-xix-wieku-w-kontekscie-jezykowo-kulturowym/?highlight=Nazwiska+mieszka%C5%84c%C3%B3w+%C5%81om%C5%BCy+w+kontek%C5%9Bcie+j%C4%99zykowo&hilite=%27Nazwiska%27%2C%27mieszka%C5%84c%C3%B3w%27%2C%27%C5%81om%C5%BCy%27%2C%27kontek%C5%9Bcie%27%2C%27j%C4%99zykowo%27
  4. Nazwiska mieszkańców parafii Wysokie Mazowieckie (opracowanie ze słownikiem), Łomża 2020.
  5. Frąckiewicz M. K., Dobrzyński J., Nazwiska mieszkańców parafii Kobylin Borzymy (koniec wieku XVIII i wiek XIX), Łomża 2024.

 

Monografie w cyklu: Mniejszości narodowe i etniczne w XIX i na początku XX wieku w Łomżyńskiem:

  1. Frąckiewicz M. K., Antroponimia Żydów łomżyńskich, w cyklu: Mniejszości narodowe i etniczne w XIX i na początku XX wieku w wieku w Łomżyńskiem, cz. I, Łomża 2020.
  2. Chojnowska M., Frąckiewicz M. K., Nazwiska prawosławnych łomżyńskich,
    Mniejszości narodowe i etniczne w XIX i na początku XX wieku
    w wieku w Łomżyńskiem    , cz. II, Łomża 2020.
  3. Frąckiewicz M. K., Ewangelicy łomżyńscy, w cyklu: Mniejszości narodowe i etniczne w XIX i na początku XX wieku w wieku w Łomżyńskiem, cz. III, Łomża 2020.

 

Edycja źródeł:

  1. Łomżyńskie teksty gwarowe, Frąckiewicz M. K., Sędziak H., Łomża 1999.
  2. Pieńkowski A., Pamiętnik drozdowiaka, red. Frąckiewicz M. K. i Smakowska M., Łomża 2016.
  3. Jamiołkowski S. L., Kroniczka kuleskiego plebana. Historia parafii w Kuleszach Kościelnych. Edycja mazowiecko-podlaskich źródeł z XIX, red. naukowa, wstęp i opracowanie Frąckiewicz M. K., Łomża 2017.
  4. Lendo J., Kroniczka jedwabińska. Historia parafii w Jedwabnem. Edycja mazowiecko-podlaskich źródeł z XIX w., red. naukowa, opracowanie i wstęp Frąckiewicz M. K., tłum. z łaciny E. Kalinowski, Łomża 2019.

 

Opracowania słownikowe:

  1. Słownik nazwisk łomżan (XV–XIX wiek), red. naukowa Frąckiewicz M. K., Łomża 2016; por. https://name.lomza.pl/2018/12/10/slownik-nazwisk-lomzan-xv-xix-w/?highlight=Nazwiska+mieszka%C5%84c%C3%B3w+%C5%81om%C5%BCy+w+kontek%C5%9Bcie+j%C4%99zykowo&hilite=%27Nazwiska%27%2C%27mieszka%C5%84c%C3%B3w%27%2C%27%C5%81om%C5%BCy%27%2C%27kontek%C5%9Bcie%27%2C%27j%C4%99zykowo%27
  2. Katalog nazwisk mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej i pogranicza mazowiecko-podlaskiego. Fragment materiału źródłowego będącego w posiadaniu Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów, red. M. Chojnowska, M. K. Frąckiewicz, K. Leszczyński, ss. 174. [dostęp online; 27.02.2018] http://ltn.lomza.pl/wp–content/uploads/2018/02/Katalog–nazwisk–mieszkańców–ziemi–łomżyńskiej.pdf
  3. Katalog nazwisk mieszkańców parafii Ostrów Mazowiecka (od XIX wieku do pocz. XX wieku), koncepcja, redakcja naukowa i opracowanie Małgorzata Krystyna Frąckiewicz, ss. 2314 (oddany do druku w Muzeum-Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej).

 

Redakcja i współredakcja naukowa lub wydawnicza:

  1. Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Językowa przeszłość i współczesność Mazowsza i Podlasia, t. XII, red. Sędziak H. i Frąckiewicz M. K., Łomża 2008.
  2. Frąckiewicz M. K., Katedra Łomżyńska. Przeszłość i współczesność, Łomża 2010.
  3. Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Językowa przeszłość i współczesność, Czyż D. i Frąckiewicz M. K., Łomża 2010.
  4. „Podokazuj w szkole…” Scenariusze studenckich lekcji języka polskiego nie tylko dla praktykantów. Gimnazjum, red. naukowa i komentarze Frąckiewicz M. K., Białystok – Łomża 2013.
  5. „Podokazuj w szkole…” Scenariusze studenckich lekcji języka polskiego nie tylko dla praktykantów. Szkoła ponadgimnazjalna, red. naukowa Frąckiewicz M. K.  i Kietlińska A., Białystok 2013.
  6. „Cudze chwalicie swego nie znacie…” Scenariusze lekcji regionalnych. Podlaskie inspiracje studentów polonistyki, red. naukowa Frąckiewicz M. K., Białystok 2015.
  7. Jemielity W., 600-lecie praw miejskich Łomży, wyd. M. K. Frąckiewicz, Łomża 2018.
  8. Rody i rodziny Mazowsza i Podlasia, red. K. Frąckiewicz, Łomża 2019.
  9. Emigracja łomżyńską na przełomie XIX i XX wieku. Biografie. Materiały i opracowania, red. M. K. Frąckiewicz, Łomża 2022.
  10. Przewodnik genealogiczny. Polsko-angielski przewodnik po źródłach genealogicznych dla osób poszukujących przodków w Polsce i w Stanach Zjednoczonych, pod redakcją Małgorzata K. Frąckiewicz i Tadeusza Trepanowskiego, Łomża 2022.
  11. „Studia Łomżyńskie” nr XXXIIa (monograficzny), red. M. K. Frąckiewicz i S. Chojnowska, Łomża 2022 r.
  12. „Studia Łomżyńskie” nr XXXIIb (źródłowy), red. M. K. Frąckiewicz, Łomża 2022 r.
  13. Rody i rodziny Mazowsza i Podlasia, t. 3, red. K. Frąckiewicz, Łomża 2023.

 

Łomżyński cykl wydawniczy: Pinkasy przedniemeńskie:

  1. Księga pamięci gminy żydowskiej w Łomży, red. Jom Tow Lewiński, tłum. Ewa Wroczyńska, współred. D. Bzura, A. Dobroński, M. K. Frąckiewicz, S. Zgrzywa, Łomża 2019.
  2. Księga pamięci gminy żydowskiej w Stawiskach, red. Dawid Sohn, tłum. Ewa Wroczyńska, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2019.
  3. Księga pamięci gminy żydowskiej w Zambrowie, Jom Tow Lewiński, tłum. Ewa Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2020.
  4. Księga pamięci gminy żydowskiej w Ciechanowcu, red. Eliezer Leoni, tłum. Ewa Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2020.
  5. Księga pamięci gminy żydowskiej w Jedwabnem, red. Julius L. Baker i Jakob L. Baker tłum. Jadczak, E. Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2022.
  6. Księga-album pamięci gminy żydowskiej w Białymstoku, Dawid Sohn, tłum. A. Szyba, red. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Białystok 2022.
  7. Księga pamięci gminy żydowskiej w Wysokiem Mazowieckiem, I. Rubin, tłum. M. Jadczak, A. Król, red. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2023.
  8. Księga pamięci gminy żydowskiej w Szczuczynie, tłum. A. Król, M. Reczko, Ewa Wroczyńska, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2024.
  9. Księga pamięci gminy żydowskiej w Ostrowi Mazowieckiej, red. Aba Gordin, M. Gelbart i Arie Margolis, tłum. Ewa Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2024.
  10. Księga pamięci gminy żydowskiej w Tykocina, red. M. Bar-Juda i Z. Ben-Nachum, tłum. Ewa Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Białystok-Łomża 2024.
  11. Księga pamięci gminy żydowskiej w Siedlcach, red. Abraham Wolf Jasny, tłum. Anna Szyba, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2024.

 

Artykuły (wybrane):

  1. Frąckiewicz M. K., Cechy semantyczne i składniowe czasowników myślenia w łomżyńskich tekstach gwarowych. Podsumowanie, w: Polszczyzna Mazowsza i Podlasia, Antroponimia i toponimia Mazowsza i Podlasia, cz. VII, pod red. H. Sędziak, Łomża 2004. s. 203–212.
  2. Frąckiewicz M. K., Uwagi o języku mieszkańców Jedwabnego, w: Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Polszczyzna miast i miasteczek, cz. IX, red. H. Sędziak, Łomża 2005, s. 107–112.
  3. Frąckiewicz M. K., Edukacja regionalna w nauczaniu języka polskiego (bibliografia dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjalnych z regionu łomżyńskiego), w: „Studia Łomżyńskie”, t. XVII (2006), s. 171–176.
  4. Frąckiewicz M. K., Wybrane cechy mowy mieszkańców Łomży, w: „Studia Łomżyńskie”, t. XVIII (2007), s. 225–230.
  5. Frąckiewicz M. K., Oficjalne i nieoficjalne nazwy ulic, placów i rejonów miasta Jedwabne, w: Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Nazewnictwo terenowe i nazewnictwo miejskie Mazowsza i Podlasia, t. XI, red. H. Sędziak H. i M. Dajnowicz, Łomża 2007, s. 121–126.
  6. Frąckiewicz M. K., Łomżyńskie antroponimy z XV wieku, w: Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Językowa przeszłość i współczesność Mazowsza i Podlasia, t. XII, red. H. Sędziak i M. K. Frąckiewicz, Łomża 2008, s. 145–150.
  7. Frąckiewicz M. K., Charakterystyczne cechy gwary łomżyńskiej w polszczyźnie mówionej współczesnych łomżan, w: Polszczyzna mówiona ogólna i regionalna, B. Dunaj i M. Raka, Kraków 2009, s. 55–67.
  8. Frąckiewicz M. K., Nieoficjalne nazwy mieszkańców wsi Bronowo w gminie Wizna, w: Polszczyzna Mazowsza i Podlasia, t. XIV, red. H. Sędziak, Łomża 2010, s. 304–311.
  9. Frąckiewicz M. K., Współczesne przezwiska jako nieoficjalne antroponimy mieszkańców Jedwabnego w powiecie łomżyńskim, w: Polszczyzna Regionalna. Polszczyzna Północno Wschodniego Mazowsza. t. VI, red. H. Sędziak H., D. Czyż, Ostrołęka 2010, s. 101–108.
  10. Frąckiewicz M. K., Gwara łomżyńska w tekstach gwarowych i w żywej mowie współczesnych mieszkańców ziemi łomżyńskiej, w: Dynamika rozwoju gwar słowiańskich w XXI wieku, t. 2, red. D. K. Rembiszewska, Warszawa 2017, s. 179–191.
  11. Frąckiewicz M. K., Nazwiska łomżyńskich Żydów, w: Polszczyzna Mazowsza i Podlasia na tle innych regionów. Językowa przeszłość i współczesność Łomży w 600-lecie miasta, red. H. Sędziak i D. Czyż, Łomża 2017, s. 117–130.
  12. Małgorzata K. Frąckiewicz, Łomżyńscy emigranci w USA – korzenie i dziedzictwo kulturowe mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej (komunikat z realizacji projektu); Emigrants from Łomża in the USA – Cultural Roots of the Inhabitants of the Historical Łomża Region (Project Implementation: Introduction), w: Rola Polonii USA w kształtowaniu relacji polsko–amerykańskich w XX i XXI wieku, W. Gliński, Warszawa 2020, s. 751–760.
  13. Frąckiewicz M. K., Katolicy, żydzi, ewangelicy i prawosławni w kontekście antroponimii łomżyńskiej, „Studia Łomżyńskie” nr XXXI 2021, 57–80.
  14. Frąckiewicz M. K., Nazwisko jako kod językowo-kulturowy mieszkańców ziemi łomżyńskiej i mazowiecko-podlaskiego pogranicza – przeszłość i współczesność, w: Rody i rodziny Podlasia, red. M. Brzozowska i D. Jędrzejak, Ciechanowiec 2021, 218–231.
  15. Frąckiewicz M. K., Imiona i nazwiska w drzewie genealogicznym rodu Wagów w kontekście językowo-kulturowym, „Studia Łomżyńskie” nr XXXII a (monograficzny), red. M. K. Frąckiewicz i S. Chojnowska, Łomża 2022, s. 37–51.

 

Artykuły i materiały popularyzatorskie w wersji online:

 

  1. Frąckiewicz, M. K., Łomża i jej mieszkańcy w Pamiętniku podlaskiego szlachcica http://historialomzy.pl/lomza–i–jej–mieszkancy–w–pamietniku–podlaskiego–szlachcica/ [dostęp online; 27.02.2019]
  2. O czym pisały dawne gazety łomżyńskie? redakcja, opracowanie i wstęp Frąckiewicz M. K.; name.lomza.pl [dostęp online; 27.03.2019]
  3. Frąckiewicz, M. K., 927 nazwisk mieszczan łomżyńskich w perspektywie historycznej (XV–XIX wiek) http://historialomzy.pl/927–nazwisk–mieszczan–lomzynskich–w–perspektywie–historycznej–xv–xix–wiek/ [dostęp online; 27.02.2018]
  4. Frąckiewicz, M. K., Najstarsze nazwiska łomżyńskie, http://historialomzy.pl/najstarsze–nazwiska–lomzynskie/ [dostęp online; 27.04.2019]
  5. Frąckiewicz, M. K., Nazwisko jako wyznacznik tożsamości Łomży na przestrzeni od XV do XXI wieku http://www.lomza.pl/index.php?wiad=5821 [dostęp online; 27.02.2018]
  6. Katalog nazwisk mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej i pogranicza mazowiecko-podlaskiego. Fragment materiału źródłowego będącego w posiadaniu Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów, red. Chojnowska, M. K. Frąckiewicz, K. Leszczyński, ss. 174. [dostęp online; 16.09.2019 r.] http://ltn.lomza.pl/wp–content/uploads/2018/02/Katalog–nazwisk–mieszkańców–ziemi–łomżyńskiej.pdf
  7. Katalog historycznych nazwisk mieszkańców parafii Ostrów Mazowiecka (od XIX do pocz. XX wieku); por. https://muzeumpileckich.pl/katalog-nazwisk-mieszkancow-parafii-ostrow-mazowiecka/

Emil Kalinowski

Ekspert ds. genealogii i źródeł regionu pogranicza mazowiecko-podlaskiego; historyk; pochodzi ze wsi Kalinowo-Solki w województwie podlaskim, powiecie wysokomazowieckim. Absolwent LO im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Wysokiem Mazowieckiem (2007), Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (2012), doktor nauk humanistycznych (Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego (2018) na podstawie rozprawy doktorskiej: „Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewia w XVI–XVII wieku”; adiunkt IH PAN.

Zainteresowania naukowe: dzieje Rzeczypospolitej w XVI-XVII wieku, drobna szlachta podlaska i mazowiecka, historia lokalna i mikrohistoria, genealogia, heraldyka.

Ważniejsze publikacje:

Historia obszaru Gminy Kulesze Kościelne, Wysokie Mazowieckie 2018; Starosta tykociński Łukasz Górnicki (1571-1603) wobec szlachty ziemi bielskiej. Konflikt w łonie staropolskiej mikrospołeczności, w: „Społeczeństwo a elity. Społeczeństwo staropolskie. Seria nova”, t. V, red. I. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, Warszawa 2018; Ksiądz Stanisław Jamiołkowski – kuleski proboszcz i kronikarz, w: ks. S. Jamiołkowski, „Kroniczka kuleskiego plebana. Historia parafii w Kuleszach Kościelnych”, red. M.K. Frąckiewicz, Łomża 2017; Ni wino, ni woda. Z alkoholowych dziejów szlachty bielskiej w XVI–XVII w., „Przegląd Historyczny”, t. CVIII, 2017, z. 2; Pospolite ruszenie szlachty ziemi bielskiej – zarys problematyki, „Bielski Almanach Historyczny”, t. 2, 2017; Aktywność polityczna szlachty podlaskiej podczas pierwszego bezkrólewia, „Kwartalnik Historyczny”, R. CXXIII, 2016, z. 2; Z dziejów elearów polskich – Idzi Kalinowski. Część I: Od Moskwy do Chocimia, w: „Studia nad staropolską sztuką wojenną”, t. IV, red. Z Hundert, J.J. Sowa, K. Żojdź, Oświęcim 2015; Część II: Konfederat, kondotier, infamis, tamże, t. V, 2017; Historia obszaru Gminy Wysokie Mazowieckie, Wysokie Mazowieckie 2015; Podlasianin Wielkopolaninem? Z nieznanych dziejów przynależności terytorialnej Podlasia po 1569 r., „Przegląd Historyczny”, R. CVI, 2015; Strachy na Lachy — na Podlasiu: szlachta ziemi bielskiej w walce z powstaniem Chmielnickiego (1648–1649), „Przegląd Historyczny”, t. CV, 2014, z. 1; Ród Kalinowskich herbu Ślepowron w XVII wieku, Warszawa 2013.

Ewa Kamińska

Rusycystka, tłumaczka. Autorka tłumaczeń m.in. Łomżyńskiej Powiatowej Komisji Spisowej.

Aleksandra Król

Historyk i tłumaczka z jidysz; działania: w latach 1999 – 2001 – wyszukiwanie oraz opracowywanie obiektów archiwalnych w ramach programu tworzenia wystawy stałej w Muzeum Historii Żydów Polskich; 09.2007–12.2007 – wybór oraz opracowanie tekstów literatury jidysz przeznaczonych do digitalizacji dla Biblioteki Cyfrowej POLONA z inicjatywy Biblioteki Narodowej oraz Fundacji Shalom; 2008 – 2018 – przygotowywanie materiałów do nauki języka jidysz drukowanych w miesięczniku „Słowo Żydowskie”; 11.2013 – 11.2016 – redakcja merytoryczna oraz weryfikacja tekstów historycznych publikowanych na portalu „Wirtualny Sztetl”; 09.2014 – 09.2020 – prace związane z porządkowaniem Archiwum Artystycznego Teatru Żydowskiego, przygotowywanie tekstów rocznicowych, konsultacje językowe, redakcja merytoryczna; 07.2015 – 12.2015 – redakcja merytoryczna opisów oraz tworzenie opisów muzealiów znajdujących się w zbiorach Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN i opublikowanych na portalu Centralna Baza Judaików Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN (obecnie nieistniejącym); 07.2015 – współpraca nad projektem 250na65 koordynowanym przez Teatr Żydowski w Warszawie (przygotowywanie tekstów dotyczących historii teatru żydowskiego oraz literatury żydowskiej); 04.2016 – 03.2017 – współpracowniczka Biblioteki Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN (katalogowanie książek w języku jidysz oraz po hebrajsku); 07–10.2019 – konsultacje językowe dla serialu „Król” w reż. Jana P. Matuszyńskiego; 05.2019 – obecnie – tłumaczenia tekstów w jidysz z Księgi Pamięci Ciechanowca, Szczuczyna, Zambrowa, Ostrowi Mazowieckiej, Wysokiego Mazowieckiego, Siedlec we współpracy z Łomżyńskim Towarzystwem Naukowym im. Wagów; 06.2020–09.2020 – sporządzenie 100 fotografii wybranych nagrobków z cmentarza żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie wraz z ich opisami dla portalu Wirtualny Sztetl Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN; 06.2020 – korekta publikacji na 70-lecie Teatru Żydowskiego „70 lat Teatru Żydowskiego w Warszawie”; 06-08.2020 – konsultacja red. dwujęzycznego wydania sztuki „Dybuk” Szymona An-skiego wyd. przez Agencję Dramatu i Teatru ADiT we współpracy z Teatrem Żydowskim im. E. R. i I. Kamińskich; 06.2020 – 09.2020, 06.2021 – 09.2021 – sporządzenie 60 opisów cmentarzy żydowskich na terenie Polski w ramach „Programu opisu i oznakowania wybranych cmentarzy żydowskich” prowadzonego przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa; 01.2022 – 04.2022 – tłumaczenie na polski poematu „Temerl” Mojżesza Brodersona oraz sztuki teatralnej „Fatima” Icchaka Kacenelsona w ramach projektu „Łódzka awangarda jidysz” prowadzonego przez Uniwersytet Łódzki; 02.2022 – obecnie – współpraca z Teatrem Żydowskim obejmująca konsultacje językowe oraz wyszukiwanie materiałów archiwalnych.

Publikacje:

Jakub Frank – mesjasz żydowski w miesięczniku „Mówią Wieki”; cykl artykułów na temat historii Żydów polskich w XVIII-XIX w. opublikowanych serii zeszytów Żydzi Polscy wydawanych przez dziennik „Rzeczpospolita” oraz „Mówią Wieki”;

2008 – wybór oraz tłumaczenie tekstów na język polski do antologii 27 bajek żydowskich wydanych przez Green Gallery;

2008 – 2018 – lekcje języka jidysz publikowane w miesięczniku „Słowo Żydowskie”;

09.2015 – teksty z historii teatru żydowskiego w Polsce (8 biogramów osobowych) opublikowane na stronie 250na65.pl;

12.2015 – Tałesy z synagogi artykuł w broszurze Historia z bliska. Niezwykła podróż po dziejach Polski wydanej przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

 

Tłumaczenia – stała współpraca z zespołem redakcji cyklu „Pinkasy przedniemeńskie”:

  1. Księga pamięci gminy żydowskiej w Zambrowie, Jom Tow Lewiński, tłum. Ewa Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2020.
  2. Księga pamięci gminy żydowskiej w Jedwabnem, red. Julius L. Baker i Jakob L. Baker tłum. Jadczak, E. Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2022.
  3. Księga pamięci gminy żydowskiej w Wysokiem Mazowieckiem, I. Rubin, tłum. M. Jadczak, A. Król, red. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2023.
  4. Księga pamięci gminy żydowskiej w Ostrowi Mazowieckiej, red. Aba Gordin, M. Gelbart i Arie Margolis, tłum. Ewa Wroczyńska, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2024.
  5. Księga pamięci gminy żydowskiej w Siedlcach, red. Abraham Wolf Jasny, tłum. Anna Szyba, A. Król, M. Reczko, red. nauk. wyd. polskiego M. K. Frąckiewicz i M. Reczko, Łomża 2024.

Olga Kwiatkowska

Polonistka, kulturoznawczyni, tłumaczka z języka rosyjskiego i ukraińskiego.

Kamil Marek Leszczyński

Członek zespołu; okresowo jeden z moderatorów strony internetowej projektu: www.name.lomza.pl; odpowiedzialny za koordynację spraw organizacyjnych z ramienia ŁTN; ur. we Wrocławiu; historyk, ukończył studia historyczne na Uniwersytecie w Białymstoku, specjalność „Ochrona i Promocja Dziedzictwa Kulturowego”; członek Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów, od 2016 r. dyrektor jego biura. Współtworzy zespół edukacji historycznej i kulturowej Laboratorium badań nad dziedzictwem kulturowym Mazowsza i Podlasia, działający przy ŁTN im. Wagów; współrealizator warsztatów genealogicznych i kolejnych projektów finansowanych przez MNiSW w ramach programu „DIALOG” oraz programu MKiDN „Niepodległa”.

Wybrane publikacje:

Cmentarze pierwszowojenne na terenie powiatu wysokomazowieckiego – historia, stan zachowania i funkcjonowanie mogił w świadomości ludzi, w: Pamięć-pogranicze-oral history, Warszawa 2014, s. 25–31; Stanisław Sędziwój Czarnkowski – marszałek sejmu lubelskiego 1569 roku w świetle publikowanych diariuszy sejmowych, “Białostockie Teki Historyczne”, t. 12, Białystok 2014, s. 61–80; Powstanie styczniowe w świetle „Pamiętnika podlaskiego szlachcica” Juliana Borzyma, w: Juchnowieckie szepty o historii, Juchnowiec Kościelny 2016, s. 30–35; Janiak, K. M. Leszczyński, Cmentarz ewangelicki w Ciechanowcu. Stan zachowania a jego wartość historyczna, kulturowa i artystyczna, „Biuletyn konserwatorski województwa podlaskiego”, z. 22, Białystok 2016, s. 155–164; Odkrycie XVI-wiecznej tablicy inskrypcyjnej w ogrodzeniu zabytkowego kościoła pw. Św. Jana Chrzciciela w Wiźnie, „Studia Łomżyńskie”, t. XXVII, Łomża 2017, s. 155–157; Smakowska, K. M. Leszczyński, Wybrane źródła do historii Łomży i ziemi łomżyńskiej w dyspozycji Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów. Projekt „Laboratorium badań nad dziedzictwem kulturowym Mazowsza i Podlasia: realizowany w programie “DIALOG” w ramach dofinansowania MNiSW, w: “Studia Łomżyńskie”, t. XXVII, Łomża 2017, s. 211–221; Korzenie rodzinne a akta metrykalne i akta stanu cywilnego. Drzewo genealogiczne – przegląd źródła, w: Rody i rodziny Mazowsza i Podlasia. Źródła do badań genealogicznych. Genealogie rodów i rodzin Mazowsza i Podlasia, Łomża 2019, s. 127–134.

Mirosław Reczko

Tłumacz, ur. w Ciechanowcu; absolwent Uniwersytetu Detroickiego, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie historia; historyk i anglista. W latach 1987–1989 asystent dr Romana Nira archiwisty Polonijnych Zakładów Naukowych w Orchard Lake, Michigan; w latach 1990–1992 asystent badawczy prof. Raphaela Shena SJ na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Detroickiego, Michigan. W latach 1999–2002 założyciel i dyrektor Gimnazjum w Ciechanowcu; latach 2006–2018 Burmistrz Ciechanowca. Od 2016 r. członek Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów.

Zainteresowania naukowe: historia regionalna gmin podlaskich i mazowieckich, relacje polsko-żydowskie, amerykanistyka.


Wybrane publikacje:

Tłumaczenia: Przewodnika po Historycznym Forcie Niagarana j. polski, Buffalo 1991; redakcja językowa i korekta książki Raphaela Shena The Polish Economy. Legacies from the Past, Prospects for the Future, New York 1992; redakcja i korekta książki Raphaela Shena Economic Reform in Poland and Czechoslovakia: Lessons in Systemic Transformation, New York 1994; współautor publikacji Samorząd – dobry krok, czyli samorządowi liderzy i dobre praktyki, Zielonka 2014; współautor publikacji Zbrodnia sowiecka pod Zabłudowem 23 czerwca 1941 roku, Ciechanowiec 2016; autor artykułu, Mord sowiecki pod Zabłudowem 23 czerwca 1941 roku, „Studia Łomżyńskie”, t. XXVI, Łomża 2016; współautor i wydawca 11 albumów krajoznawczo–turystycznych (w tym trzech o Ciechanowcu); autor pracy doktorskiej Relacje polsko-żydowskie w rejonie Ciechanowca w okresie II wojny światowej, Białystok 2018; współautor i wydawca albumu historycznego Miasto i Gmina Ciechanowiec 1918-2018, Ciechanowiec, 2018.

Monika Smakowska

Urodzona w Łomży, magister prawa; historyk, archiwista. Absolwentka II LO im. Marii Konopnickiej w Łomży i Uniwersytetu w Białymstoku na kierunkach prawo oraz historia w specjalności „Historia społeczna”. Członkini Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów i Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Łomży. Współtworzy zespół edukacji historycznej i kulturowej przy ŁTN im. Wagów w Łomży. Członek zespołu Laboratorium badań nad dziedzictwem kulturowym Mazowsza i Podlasia działającego w ŁTN im.  Wagów, współrealizatorka kolejnych projektów finansowanych przez MNiSW w ramach programu „DIALOG”.


Wybrane publikacje:

Pieńkowski A., Pamiętnik drozdowiaka, red. M. K. Frąckiewicz i M. Smakowska, Łomża 2016; M. Smakowska, K. M. Leszczyński, Wybrane źródła do historii Łomży i ziemi łomżyńskiej w dyspozycji Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów. Projekt „Laboratorium badań nad dziedzictwem kulturowym Mazowsza i Podlasia: realizowany w programie „DIALOG” w ramach dofinansowania MNiSW, w: „Studia Łomżyńskie”, t. XXVII, Łomża 2017, s. 211- 221.

Anna Szyba

Historyk i tłumaczka z jidysz.

Ewa Wroczyńska

Tłumaczka Księgi pamięci gminy żydowskiej w Ciechanowcu i Księgi pamięci gminy żydowskiej w Zambrowie; ur. w Olsztynie; latach 1971–1976 studiowała historię na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie.  W 1976 r. obroniła pracę magisterską pod kierunkiem prof. dr hab. Andrzeja Wyrobisza.

W latach 1977-2007 r.  pracowała w Muzeum w Tykocinie w Oddziale Muzeum Podlaskiego w Białymstoku (w latach 1990-2007 jako kierownik). W latach 90-tych uczyła się języka hebrajskiego w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie u Ewy Świderskiej i Szoszany Ronen. Obecnie uczestniczy w seminarium doktoranckim w Instytucie Historii Uniwersytetu w Białymstoku pod kierunkiem prof. dr hab. Ewy Dubas-Urwanowicz i pracuje nad rozprawą pt. „Tykocińska gmina żydowska w latach 1522-1720”.

Jest autorką cyklicznych imprez pt. „Święta żydowskie”, organizowanych w Muzeum w Tykocinie cztery razy w roku (Sukot, Chanuka, Purim i Pesach), oraz wystaw o tematyce historycznej dotyczącej dziejów Tykocina oraz Żydów i kultury żydowskiej, realizowanych w Muzeum w Tykocinie.

Ma na swym koncie szereg publikacji popularno-naukowych, przewodników muzealnych oraz artykułów naukowych z dziejów Tykocina, publikowanych w wydawnictwach naukowych, a także wiele sztuk teatralnych o tematyce historycznej, wystawianych przez Tykociński Teatr Amatorski.

Dorobek translatorski

– teksty z języka hebrajskiego:

Książka Miszki Zilbersteina „Życie bez pamięci” wydana dwukrotnie w 2011 r. (Pierwsze wydanie pt. „Życie bez pamięci”, Białystok 2011 r.; drugie pt. „Woła mnie ulica Brukowa”, Warszawa 2011.); Księga pamięci gminny żydowskiej w Łomży od strony 100 do 377 (do końca) dla Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego (Sefer zikaron li-kehilat Łomza = Lomże; a izker-buch= Lomza; In memory to the Jewish community [Księga pamięci gminy Łomża], red. Jom-Tow Lewiński. Irgun Olej Lomza be-Israel Ziomkostwo Łomży w Izraelu], Tel Awiw 1952, ss. XX, 377, il., mapy, portr. (hebr.); Napisy na nagrobkach z cmentarza żydowskiego w Łomży (przy ulicy Wąskiej) w ramach projektu „Dialog”; Księga pamięci tykocińskich Żydów „Sefer Tiktin”, Tel Awiw 1959 (obszerne fragmenty wykorzystane na dwóch wystawach historycznych w Muzeum w Tykocinie); Inskrypcje hebrajskie na zabytkach kultury żydowskiej znajdujących się w zbiorach Muzeum w Tykocinie oraz w Muzeum Historycznym.

– przekłady z języka jidysz:

Abraham Herszberg „Pinkos Bialystok”, Nowy Jork 1949 (fragmenty dla Muzeum Podlaskiego w Białymstoku).

Na początku w realizacji zadań związanych z budowaniem strony współpracowała z nami Anna Frączkowska – informatyk; administrator, moderator techniczny i autorka realizacji pierwszej wersji strony www.name.lomza.pl według koncepcji dr M. K. Frąckiewicz.

W realizacji pierwszych projektów uczestniczyli: mgr Marta Chojnowska – tłumaczka źródeł z języka rosyjskiego i języka angielskiego; współredaktorka językowa Katalogu osobowo-miejscowego historycznej ziemi łomżyńskiej i pogranicza mazowiecko-podlaskiego oraz mgr Marcin Rydzewski – członek zespołu, pozyskujący materiał źródłowy z parafii Romany.